کد مطلب:23674 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه و با چه روشي به ائمه (ع) متوسل شويم و چه بگويم تا حاجاتمان بر آورده شود؟

پرسش گري نشاني از شكوفايي استعداد حقيقت جويي و حس كنجكاوي انسان است و گوياي حيات انساني و ولادت عقلاني آدمي است. از اعتماد شما و پرسشهاي كنجكاوانه تان تشكر ميكنيم.

پيش از بيان روش توسل و دعا و كلمات خاص، لازم است براي شفاف شدن پاسخ، مفهوم توسل توضيح داده شود.

مفهوم توسل

توسل واژهاي عربي ميباشد و ريشة آن وسيله و وَسْل است. مفهومش اين است كه انسان با شوق و رغبت به سوي مقصدي حركت كند و مطمئن باشد كه با كمك آن ميتواند به هدف خويش نايل گردد. به بيان روشنتر: توسل به معني گزينش وسيله است و وسيله در اصل به معني چيزي يا عملي است كه باعث و نزديكي به ديگري از روي علاقه و رغبت است. قرآن ميفرمايد: يا ايّها الذين آمنوا، اتقوا اللّه و ابتغوا اليه الوسيله؛ اي كساني كه ايمان آوردهايد! تقوا پيشه كنيد و وسيلهاي براي تقرّب به خدا بر گزينيد . و سيلهاي كه در آيه ذكر شده و مؤمنان مأمور به توسّل به آن هستند، مفهومي وسيع دارد شامل هر كار و هر چيزي كه باعث نزديك شدن به پيشگاه مقدس برورد گار شود، ميگردد كه مهمترين آنها بعد از ايمان به خدا و پيامبر (ص)، ايمان به ولايت ائمه (ع) و اطاعت و پيروي از آنها است.

آداب و روشهاي توسّل

توسل جستن به ائمه (ع)، نيازمند رعايت روشها و ايجاد شرايطي است كه بدون تحقق آن، نميتوان اميد به بر آورده شدن خواسته ها و حاجات خود داشت. در ذيل به برخي از آداب و روشهاي توسل استاره ميشود:

1 ـ توسل و معرفت: حركت به سوي مقصد با شوق و رغبت، بدون معرفت و شناخت نميشود. به بيان ديگر: حركت رغبتآميز به سوي مقصد زماني رهرو را به مقصد ميرساند كه، ملازم با تحقق سه امر باشد:

الف) وسيلهاي كه شخص متوسل ميخواهد به مدد آن و با اطمينان به سمت مقصد حركت كند، از توانايي و كمالات والا و آرامش بخشي برخوردار باشد.

ب) توسل جوينده، معرفت و شناخت لازم در مورد آن وسيله و قدرت و منزلتش را داشته باشد.

ج) فرد متوسل، با آگاهي از توانايي و استعدادهاي خويش و به كارگيري آن بتواند، شايستگي لازم براي نزد يكي و تقرب به وسيله و استمداد و استعانت از آن را كسب كند. 

2 ـ طهارت.

الف) طهارت باطني: گفته شد، توسل به معني و نزديك شدن به خدا از راه نزديك شدن به ائمه (ع) و در خواست شفاعت آنان است. انسان كه قلبش آلوده به گناهان بسيار است، تا توبه نكند و با كسب طهارت قلبي و باطني، شايستگي و لياقت لازم را كسب ننمايد، چگونه ميتواند خود را به ائمه (ع) نزديك كند و توسل جويد و آنان را شفيع خود قرار دهد؟

ب) طهارت ظاهري: شامل طهارت بدن و لباس، نيز و ضو يا غسل و پوشيدن لباس مناسب و معطر است و به اين ترتيب خود را براي بر قراري ارتباط با امامان (ع) و توسل به آنان آماده ميسازيد.

3 ـ توجه به تجليّات ويژه:

بر اساس آن چه در معارف اسلامي آمده است، خداوند هستي را به خاطر چهارده معصوم (ع) آفريد و آفرينش را با خلق آنان آغاز كرد، آنان را روح عالم قرار داد. تا انوار آنان بر جهان تجلي دارد، جهان پايدار است. فيض ربوي به عالم موجودات جريان مييابد و نعمتها به دست آنان سر ازير ميگردد، و همة همّ و غمها، سختيها و مشكلات با توسل به هر يك از آنان و شفاعتشان بر طرف ميگردد، ليكن هر يك از آنان مظهر اسم خاص از اسماي حسناي الهي و اسم اعظم ميباشد. از اين رو امام ششم، صادق و امام پنجم باقر و امام هفتم كاظم و امام نهم جواد ناميده شدهاند؛ با اين كه همه آنان صادق و باقر و كاظم و جواد هستند.

بنابر اين بهتراست در توسل جستن به چهارده معصوم (ع) به نوع مظهريت و تجليات ويژه توجه شود، صاحب نجم الثاقب مينويسد: در امور معنوي و قلبي، مسايل آخرت، آمرزش گناهان، طلب شفاعت و سعادت و خوشبختي و عاقبت به خيري، به پيامبر اكرم (ص) فاطمة (س) امام حسن و امام حسين و امام باقر و امام صادق و امام هادي و امام حسن عسكري (ع) متوسل شويد.

در مسايل علمي و كسب معارف الهي به باب مدينة العلم يعني اميرالمؤمنين (ع) بايد متوسل شد.

براي نجات از ستم سلاطين، شر دشمنان، دفع اذيت و آزار شياطين جنّي و انسي به امام علي (ع) و امام سجاد (ع) بايد توسل جست.

براي شفاي بيماران به امام موسي بن جعفر توسل جوييد.

براي رهايي از هرگرفتاري مخصوصاً صحت و سلامتي در سفر به امامرضا(ع) متوسل شويد.

براي وسعت رزق و روزي، و طلب گشايش در امور زندگي و دنيايي به امام جواد (ع) متوسل شويد.

در هر كاري كه انسان احساس كرد فرياد رسي جز خدا ندارد يا در اضطرار و تنگنا قرار گرفت، به امام زمان (ع) متوسل شود و بگويد: يا مولاي، يا صاحب الزمان، ادركني. يا مولاي، يا صاحب الزمان، اغثني. يا ابا صالح و يا بقية اللّه، ادركني.

4 ـ توسل و زمان و مكان:

در تعيين هر يك از روزهاي هفته به نام يكي از معصومان (ع) حكمتي نهفته است. از اين رو توسل جستن به امامان (ع) در آن روزهاي معيّن، اميد استجابت دعا را بيشتر ميكند.

ـ روز شنبه به نام پيامبر اسلام (ص)

ـ يكشنبه، امير المؤمنين (ع) و حضرت فاطمه (س)

ـ دوشنبه، امام حسن و امام حسين (ع)

ـ سه شنبه، امام سجاد، امام محمّد باقر و امام جعفر صادق (ع)

ـ چهار شنبه، امام موسي كاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادي (ع)

ـ پنج شنبه، امام حسن عسكري (ع)

ـ جمعه، امام زمان (ع)

5 ـ صلوات: پيش از توسل جستن حمد و ثناي الهي و نعمتهاي بيشماري كه خداوند به انسان عنايت كرده ذكر شود، با ذكر گناهان به گناهان و تقصيرات خود اعتراف كرده و خود را مستحق پاداش و بهشت ندانيد. 

سپس بر محمد و آل محمد صلوات بفرستيد، اما پنجم از پدرش و از جدش پيامبر اكرم، نقل كرده كه آن حضرت فرمود: هركس ميخواهد به من متوسل شود و من از او شفاعت كنم بايد بر اهل بيت من صلوات بفرستيد و آنان را (با قول و عمل شان) مسرور و خوشحال سازد در اواخر مفاتيحالجنان براي هر يك از چهارده معصوم صلوات خاصي ذكر شده است. آن صلوات را پيش از شروع دعا بخوانيد.

6 ـ ذكر نامهاي مبارك چهارده معصوم (ع): رسول اللّه (ص) فرمود: يا جابر! إذا أردتَ أنْ تدعوا اللّه فيَستَجيب لك فادْعه بأسمائهم (اهل بيتي) فإنّها أحبّ الاسماء إلي اللّه عزّ وجلّ؛ اي جابر، هرگاه خواستي در پشگاه الهي دعاكني و خداوند نيز دعاي شما را مستجاب گرداند، متوسل به اهل بيت من شو و خداوند را به اسماي آنان بخوان كه محجوبترين اسمها نزد خدا. اهل بيت من هستند .

7 ـ سوگند به ائمه معصومين (ع)

امام صادق (ع) فرمود: براي استجابت دعا، آمرزش گناهان به پنج تن و ساير امامان متوسل شويد و خداوند را به حق آنان سوگند دهيد و بگوييد:

اللهم إنْ كانتْ ذنوبي قد اخْلقتْ وجهي عندك، فإنّي أتوجّه إليك بوَجْه نبيّك، نبي الرحمة و عليّ و فاطمه و الحسن و الحسين و الائمه؛ بعد از والحسين نام بقيه امامان را بگوييد: و علي بن الحسين و محمد بن علي و جعفر بن محمد و موسي بن جعفر و علي بن موسي و محمد بن علي و علي بن محمد و الحسن بن علي العسكري و الحجة بن الحسن الصاحب الزمان صلوات الله عليهم.

در توسل به پيامبر اكرم (ص) آن حضرت را به امير المؤمنين (ع) و حضرت فاطمة زهرا و امام حسن و امام حسين (ع) سوگند دهيد. در توسل به امير المؤمنين (ع) آن حضرت را به پيامبر اكرم (ص) و بقية پنج تن سوگند دهيد، و در توسل به ساير امامان، سوگند به مادرشان حضرت صديقه طاهره(س) باعث جلب توجه و عنايات بيشتر ائمه (ع) مي گردد.

مطالب ذكر شده در مورد معناي توسل، روش و آداب آن و نكات و شرايطي و ... است كه براي توسل بايد نظر داشت. اما گاهي با همه اين اوصاف، دعاي انسان بر آورده نميشود. اين موضوع مطلب مستقل و جداگانهاي است كه بحث مفصلي را طلب ميكند، در عين حال انسان آگاه هيچ گاه از اين مسئله نوميد نميشود، بلكه در توسل فوايد و آثار معنوي بسياري است كه چه بسيار بيشتر و برتر از بر آورده شدن دعا است.